13 دقیقه
1404/05/09
در این مقاله، بررسی خواهیم کرد که چگونه نوع و سایز فنر لول و کمکفنر بر فاصلهی نهایی بین لبهی گلگیر و لاستیک (بهصورت عددی و تقریبی، مثلاً بر حسب تعداد انگشت) تأثیر میگذارد. این تحلیل برای مدلهای پژو ۴۰۵، پارس، ۲۰۶، ۲۰۷، رانا و سمند انجام خواهد شد. همچنین بهصورت جامع، مزایا، معایب و روشهای رایج تنظیم ارتفاع خودروهای خانوادهی پژو مورد بررسی قرار میگیرد.

تنظیم ارتفاع خودرو، بهویژه در خودروهای پرکاربرد خانوادهی پژو، یکی از عوامل تأثیرگذار در عملکرد، ایمنی، دوام قطعات و تجربهی رانندگی است. هرگونه تغییر در ارتفاع خودرو، چه بهصورت افزایش و چه کاهش، میتواند اثرات مستقیمی بر پارامترهایی مانند فرمانپذیری، زاویه چرخها، سایش لاستیکها، عملکرد کمکفنر و حتی مصرف سوخت داشته باشد. از همینرو، اندازهگیری دقیق این تغییرات برای دستیابی به تنظیمات بهینه امری حیاتی به شمار میرود.
در این مقاله، از معیاری تجربی و رایج برای سنجش تغییر ارتفاع استفاده خواهد شد که در میان تیونرها و تعمیرکاران، تحت عنوان "فاصله بین لبهی گلگیر و سطح لاستیک برحسب تعداد انگشت" شناخته میشود. این روش هرچند غیررسمی و تقریبی است، اما کاربردی و قابل مقایسه در شرایط عملیاتی است. بهطور نمونه، فاصلهی چهار انگشت تقریباً معادل ارتفاع فابریک خودرو محسوب شده و کاهش آن به دو یا یک انگشت، بیانگر نصب فنر اسپرت یا انجام تغییراتی در سیستم تعلیق است. این معیار در کنار مقیاس عددی (میلیمتر) مورد استفاده قرار خواهد گرفت تا تحلیلها از دقت کافی برخوردار باشند.
* جهت مشاهده جدول فاصله تقریبی فیزیکی هر انگشت در ارتفاع خودرو کلیک کنید.
اهمیت دانستن میزان دقیق این فاصله نهتنها از منظر عملکرد و کنترل خودروست، بلکه نقش مهمی در جلوگیری از برخورد تایر با گلگیر، حفظ سلامت سیستم تعلیق و تنظیم صحیح کمکفنر دارد. کمکفنرها در صورتی که خارج از محدودهی طراحیشدهی خود کار کنند، یا زودتر دچار استهلاک میشوند یا در جذب ضربات عملکرد مؤثری نخواهند داشت. همچنین تغییر ارتفاع بدون توجه به همراستایی چرخها، میتواند باعث سایش نامتقارن تایر و کاهش ایمنی رانندگی شود.
در این مقاله، مدلهای مختلفی از خودروهای پرکاربرد خانواده پژو مورد بررسی قرار خواهند گرفت؛ از جمله پژو ۴۰۵، پارس، ۲۰۶، ۲۰۷، رانا و همچنین سمند. برای هر مدل، مشخصات سیستم تعلیق، ارتفاع فابریک (برحسب میلیمتر و تعداد انگشت)، و تأثیر نصب فنر و کمکفنرهای متفاوت بر تغییرات ارتفاع بررسی میگردد. هدف نهایی، ارائهی تحلیلی فنی از مزایا، معایب و روشهای بهینهی تنظیم ارتفاع است، بهنحوی که قابل استفاده برای رانندگان روزمره، تیونرهای حرفهای و تعمیرکاران متخصص باشد.
فنر لول نقش اصلی در تعیین ارتفاع ایستا (ارتفاع خودرو در حالت توقف و بدون بار) دارد. این فنر وزن خودرو را تحمل کرده و آن را روی چرخها تقسیم میکند، همچنین بخشی از ضربات مسیر را جذب میکند.
عوامل مؤثر بر ارتفاع نهایی توسط فنر لول عبارتاند از:
مثال: در خودرو پژو ۲۰۶، استفاده از فنر لول اسپرت که حدود ۳۰ میلیمتر کوتاهتر است، موجب کاهش ارتفاع خودرو به اندازه تقریباً ۲ تا ۲.۵ انگشت میشود.
* جهت مشاهده جدول تاثیر پارامتر های مختلف بر عملکرد فنر لول خودرو کلیک کنید.
اگر فقط فنر لول کوتاه شود ولی کمکفنر فابریک باقی بماند، باعث کاهش عمر کمکفنر و احتمال Bottom Out میشود.
بالعکس، اگر کمکفنر کوتاهتر نصب شود ولی فنر بلند باشد، خودرو ممکن است ارتفاع مناسبی نگیرد یا اصطکاک فنر افزایش یابد.
کمکفنر وظیفه تحمل وزن خودرو را ندارد بلکه حرکت فنر را کنترل میکند، بهگونهای که ارتعاشات فنر محدود شده و سرعت فشردگی و بازشدگی فنر تنظیم میشود. این عملکرد به حفظ پایداری خودرو در حین حرکت، پیچیدن، ترمز و عبور از دستانداز کمک میکند.
ارتباط کمکفنر با ارتفاع:
نکته مهم بر حسب تجربه فروشگاه ملکی پارت: کاهش فقط طول فنر لول بدون تغییر کمکفنر مناسب، باعث کاهش عمر کمکفنر و آسیب به سیستم تعلیق میشود و بالعکس، کمکفنر کوتاه با فنر بلند، عملکرد مناسبی ندارد.
1. استاندارد کارخانه (ارتفاع فابریک)
ارتفاع خودرو مطابق طراحی کارخانه و شامل فنر و کمکفنر فابریک است.
2. نصبی اسپرت (نیمهاسپرت)
کاهش ارتفاع متعادل برای ظاهر اسپرت و بهبود هندلینگ، بدون آسیب به عملکرد فنی خودرو.
3. نصبی خوابیده (Slammed)
کاهش ارتفاع حداکثری برای ظاهر نمایشی و شرکت در نمایشگاهها.
1. رینگ (قطر و طراحی)
افزایش سایز رینگ میتواند به کاهش فضای بین تایر و گلگیر منجر شود یا ظاهر خودرو را تغییر دهد. همچنین، offset رینگ تأثیر زیادی بر موقعیت چرخ دارد.
2. تایر (فاق، پهنا، نسبتها)
مثال: تعویض تایر ۱۸۵/۶۵R14 با ۲۰۵/۴۵R16 ظاهر اسپرتتر ایجاد میکند.
3. وزن خودرو (بار، سرنشین، تجهیزات)
افزایش وزن باعث فشردگی بیشتر فنر و کاهش ارتفاع خودرو میشود و به استهلاک کمکفنر میانجامد.
4. فرسودگی قطعات
فنر و کمکفنرهای فرسوده خاصیت ارتجاعی و کنترل ارتفاع را از دست داده و ارتفاع نهایی خودرو کاهش مییابد.
بر حسب تجربه فروشگاه ملکی پارت علاوه بر فنر و کمکفنر، عواملی نظیر سایز رینگ و تایر، وزن خودرو و حتی میزان فرسودگی قطعات تعلیق، میتوانند در ارتفاع نهایی خودرو تأثیرگذار باشند. برای مثال، استفاده از تایرهای با فاق بلند یا اضافهشدن وزن ثابت به خودرو میتواند منجر به کاهش محسوس ارتفاع و ایجاد تماس تایر با گلگیر شود. بنابراین، در بررسیهای تجربی کاهش ارتفاع، این پارامترها باید بهصورت مکمل در نظر گرفته شوند.
این فرمول جهت محاسبه ارتفاع تقریبی خودرو بر اساس رینگ و لاستیک های متفاوت با فرض ثابت بودن فنر لول و کمک فنر بکار میرود.
* جهت مشاهده فرمول نحوه محاسبه قطر چرخ کلیک کنید.
جهت محاسبه شعاع چرخ نیز عدد بدست آمده از فرمول بالا را بر دو تقسیم کنید.
* جهت مشاهده سایز های فنر لول متداول و ویژگی ها و کاربرد هایشان کلیک کنید.

فنر لول، عنصر اصلی تعیین ارتفاع ایستا خودرو است و کمکفنر کنترل دینامیکی حرکات فنر را به عهده دارد. در تنظیم ارتفاع، تغییر فنر باید با کمکفنر هماهنگ باشد تا عملکرد صحیح، ایمنی و طول عمر قطعات حفظ شود. عوامل مکملی مانند سایز رینگ و تایر، وزن خودرو و فرسودگی قطعات نیز بهصورت قابل توجهی بر ارتفاع نهایی تأثیر میگذارند. بنابراین بررسی و انتخاب دقیق این اجزا در پروژههای تیونینگ ارتفاع خودرو اهمیت بالایی دارد.
* جهت مشاهده کمک فنر های متداول و ویژگی ها و کاربرد هایشان کلیک کنید.

خودروهای پژو 405، پژو پارس، سمند و دنا همگی بر پایه پلتفرم مشترکی طراحی و تولید شدهاند و در بازار ایران عمدتاً با موتورهای XU7، EF7 و TU5 عرضه میشوند. به دلیل شباهتهای ساختاری در شاسی، سیستم تعلیق و تناسب وزنی، میتوان این خودروها را از منظر تنظیم ارتفاع، در یک گروه بررسی کرد.
در حالت فابریک، این خودروها دارای ارتفاعی هستند که بین ۷تا ۸ انگشت فاصله بین لبه گلگیر و لاستیک ایجاد میکند. این میزان بهگونهای تنظیم شده که:
در میان مالکان این خودروها، کاهش ارتفاع با استفاده از فنر لول اسپرت و کمکفنرهای پوستهکوتاه بسیار رایج است. در ادامه، رایجترین ترکیبها و میزان تغییر ارتفاع برای موتورهای مختلف و سایز رینگهای فابریک بررسی میشود:
نکته: موتورهای TU5 و EF7 معمولاً وزن بیشتری نسبت به XU7 روی محور جلو وارد میکنند. بنابراین ممکن است با یک ترکیب مشابه، کمی افت بیشتری در ارتفاع ایجاد شود.
کاهش ارتفاع در این خودروها به کمک فنر و کمکفنر مناسب، باعث:
بنابراین انتخاب ترکیب فنر و کمکفنر باید با توجه به نوع استفاده (شهری یا جادهای)، مدل موتور، و سایز رینگ/تایر انجام گیرد.
در ادامه، برای درک بهتر تأثیر نوع فنر لول و کمکفنر بر میزان کاهش ارتفاع در خودروهای مختلف پلتفرم پژو (405، پارس، سمند و دنا)، سه جدول مجزا تهیه شده است. این جداول به شما کمک میکند تا با در نظر گرفتن موتور، سایز رینگ و تایر، و ترکیب فنر و کمکفنر، به تخمین نسبتاً دقیقی از فاصله نهایی گلگیر تا لاستیک برسید.
این دادهها بر اساس تجربههای میدانی، تنظیمهای تیونینگ رایج و گزارشهای کاربران حرفهای جمعآوری شدهاند. توجه داشته باشید که اختلافهای کمتر از نیم انگشت بین مدلهای مشابه (مثل ۴۰۵ و پارس یا سمند) بهدلیل تفاوتهای وزنی بدنه یا تجهیزات، طبیعی و اغلب محسوس نیستند.



در میان مدلهای مختلف پژو 206، دو تیپ پرکاربرد یعنی تیپ 2 و تیپ 5 از لحاظ طراحی بدنه، ابعاد کلی و ساختار اصلی مشابهاند، اما به دلیل تفاوت در تجهیزات فنی، وزن این دو مدل با یکدیگر متفاوت است.
تفاوت وزن حدود 80 تا 100 کیلوگرم است که ناشی از عوامل زیر میباشد:
به دلیل این اختلاف وزن، در استفاده از فنر و کمکفنر مشابه، خودرو تیپ 5 حدود نیم تا یک انگشت انگشت ارتفاع کمتری نسبت به تیپ 2 میگیرد. بنابراین هنگام تنظیم ارتفاع باید این اختلاف جزئی لحاظ شود، بهخصوص در سیستمهای اسپرت که دقت در خروجی اهمیت دارد.
به دلیل تفاوت وزن بین مدلهای تیپ ۲ و تیپ ۵، و وضعیت تایر/رینگ، اختلافهایی تا نیم انگشت در نتیجه نهایی طبیعی است.
رانا از لحاظ فنی به 206 تیپ 5 نزدیک است اما بهدلیل بدنه سنگینتر، تنظیمات ارتفاع آن کمی متفاوت است. با این حال:
با توجه به تنوع مدلها و موتورهای مورد استفاده در خودروهای خانواده پژو مانند 206، 207 و رانا، لازم است تأثیر تغییر سایز فنر لول و کمکفنر بهصورت تفکیکی بررسی شود. در ادامه، دو جدول مجزا ارائه شدهاند که نشان میدهند هر ترکیب فنر/کمکفنر چه اثری بر فاصله گلگیر تا لاستیک (برحسب تعداد انگشت) دارد.
این جداول، دادههایی کاربردی و میدانی ارائه میدهند که به مالکین خودرو کمک میکنند تا انتخاب مناسبی برای تنظیم ارتفاع داشته باشند، بهخصوص هنگام تعویض کمک یا استفاده از فنرهای اسپرت.
شامل تمام نسخهها مانند 206 SD، 207 صندوقدار، رانا LX و پلاس و ...

در نتیجه، برای رسیدن به ارتفاع خاص (مثلاً ۲ انگشت)، ممکن است نیاز به فنر بلندتر یا کمکفنر متفاوتی نسبت به تیپ ۲ باشد. این جدول بر پایه اندازههای میدانی و تجربی تنظیم شده و مقادیر ارائهشده تقریباً دقیق هستند، با لحاظ بازه خطای حداکثر نیم انگشت.
وزن کمتر، سیستم سادهتر، و واکنش متفاوت نسبت به تغییرات فنر و کمک

در این جدول ترکیبات پیشنهادی برای این تیپها بررسی شدهاند تا کاربر بتواند بهدرستی تنظیم دلخواه خود را انجام دهد و در عین حال از سواری متعادل و عملکرد مناسب سیستم تعلیق بهرهمند شود.
در این بخش، بهمنظور سادهسازی انتخاب و درک بهتر تأثیرات فنر لول سایز ۳۲، یک جدول تطبیقی کلی ارائه شده است. این جدول نشان میدهد که با نصب فنر لول سایز ۳۲ (در ترکیب با کمکفنرهای متداول)، ارتفاع نهایی خودرو (بر حسب تعداد انگشت بین گلگیر تا لاستیک) در مدلهای مختلف خانواده پژو چگونه تغییر میکند.
فنر سایز ۳۲ یکی از پرفروشترین و پرکاربردترین گزینهها در بازار فنرهای اسپرت ایران است و بسیاری از خودروهای پژویی از این سایز استفاده میکنند. با اینکه این فنر در نگاه اول یکسان است، تفاوت وزن خودرو، نوع موتور، سایز رینگ و کمکفنر نصبشده باعث ایجاد تفاوتهای محسوس در ارتفاع نهایی میشود.
* جهت مشاهده جدول تطبیق کلی تأثیر فنر لول سایز ۳۲ در خودروهای مختلف خانواده پژو کلیک کنید.
این جدول با هدف مقایسه مستقیم خودروهای مختلف طراحی شده و میتواند مرجعی سریع و کاربردی برای تصمیمگیری درخصوص انتخاب فنر و پیشبینی ارتفاع نهایی باشد.
برای تردد روزمره در محیطهای شهری با خیابانهای ناهموار، دستاندازها، شیبهای پارکینگ و کوچههای باریک، بهترین انتخاب ارتفاع، حالتی است که تعادلی بین راحتی سواری، ظاهر جذاب و دوام فنی ایجاد کند.
این ترکیب اجازه میدهد:
از چه حالتهایی باید پرهیز کرد؟
بر حسب تجربه فروشگاه ملکی پارت برای مصرف شهری، ارتفاعی معادل ۲ انگشت بین گلگیر و تایر، بهینهترین حالت از نظر سواری، ایمنی و سلامت سیستم تعلیق است.
برای تنظیم ایمن ارتفاع، باید به جای روشهای غیراصولی (مثل بریدن فنر)، از قطعات تخصصی و مهندسیشده استفاده شود. در غیر اینصورت، آسیب به رام، طبق، کمکفنر، بوشها و حتی سگدست محتمل است.
1. فنر اسپرت برند معتبر: کاهش ۲–۴ سانتیمتری بدون فشار اضافی به سیستم
2. کمکفنر هماهنگ: باید متناسب با طول فنر باشد (پوسته کوتاه برای فنر کوتاه)
3. حفظ ضربهگیرها و بوشها: حذف یا کوتاهکردن آنها ممنوع!
4. تنظیم معتدل در محور عقب
5. رعایت سایز رینگ و تایر: فاق پایینتر از حد مشخص ممکن است به گلگیر یا رام آسیب بزند
تنظیم اصولی ارتفاع باید با استفاده از فنر و کمکفنر مهندسیشده، و بدون حذف اجزای ضربهگیر یا کوتاهکردن قطعات صورت گیرد تا از آسیب به زیربندی جلوگیری شود.
انتخاب برند مطمئن در کاهش ارتفاع خودرو نقش تعیینکننده دارد، چون کیفیت قطعه مستقیماً بر دوام، عملکرد و ایمنی خودرو تأثیر میگذارد.
امید فنر: پرفروشترین برند داخلی، بسیار بادوام و منعطف، با تنوع سایزبندی
مان
تــــوKDS (کوشاوران): تنها برند معتبر کمکفنر گازی در دسترس برای خودروهای داخلی
مان
تــــومان
تــــوبر حسب تجربه فروشگاه ملکی پارت در شرایط فعلی بازار، تنها برند قابلاعتماد برای فنر اسپرت، امید فنر است و در کمکفنر نیز برند KDS با مدلهای گازی فابریک و اسپرت بهترین عملکرد را در کاهش ارتفاع و حفظ کیفیت سواری دارد.
در مسیر کاهش ارتفاع خودرو یا تیونینگ سیستم تعلیق، رعایت اصول فنی و ایمنی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. هرگونه اقدام غیراصولی، بهویژه برش فنر یا استفاده از کمکفنر نامتناسب، میتواند نهتنها کیفیت رانندگی را کاهش دهد، بلکه خطراتی جدی برای سرنشینان، سیستم فنی خودرو و سایر کاربران جاده بههمراه داشته باشد.
برش فنر فابریک یکی از متداولترین، اما خطرناکترین روشهای کاهش ارتفاع است. این اقدام که اغلب بدون ابزار تخصصی و در شرایط کارگاهی انجام میشود، باعث اختلال کامل در عملکرد تعلیق میگردد. از جمله آسیبها:
توصیه فنی: برش فنر بههیچ وجه پیشنهاد نمیشود.
تغییر ارتفاع خودرو بدون درنظر گرفتن مشخصات فنی قطعات میتواند موجب آسیب جدی و کاهش عمر سیستم تعلیق شود.
نتیجه بر حسب تجربه فروشگاه ملکی پارت: فشار غیرعادی و بیرویه به قطعات باعث افزایش هزینه تعمیرات و کاهش شدید کیفیت سواری میشود.
تنظیم نادرست ارتفاع، بهویژه به روشهایی مانند بریدن فنر یا استفاده از کمکفنر غیراستاندارد، میتواند منجر به مردودی در معاینه فنی و کاهش ایمنی خودرو شود.
موارد شایع مردودی در معاینه فنی:
* جهت مشاهده جدول موارد شایع مردودی در معاینه فنی کلیک کنید.
پیامدهای حقوقی و بیمهای:
حالت قابل قبول: فنر سالم (فابریک یا برند معتبر) + کمکفنر متناسب با دامنه کاری
حالت مردود: فنر بریده، کمک تهکش، حذف ضربهگیر
تنظیم ارتفاع خودرو باید با رعایت اصول مهندسی و قطعات مناسب انجام شود. کاهش ارتفاع به روشهای غیرمجاز، هرچند از نظر ظاهری جذاب بهنظر برسد، اما در عمل منجر به:
میشود. استفاده از فنرهای اسپرت استاندارد همراه با کمکفنر متناسب، تنها روش قابلقبول برای تنظیم ارتفاع خودرو است.
تنظیم ارتفاع خودروهای خانواده پژو (۲۰۶، ۲۰۷، رانا، ۴۰۵، پارس، سمند، دنا) نیازمند شناخت دقیق از ویژگیهای فنی سیستم تعلیق، وزن خودرو، نوع موتور و استفادهی مورد نظر است. در بررسیهای میدانی و تجربی، ترکیبهای مشخصی بهعنوان گزینههای مؤثر و موفق در کاهش اصولی ارتفاع شناخته شدهاند.
ترکیبهای موفق در عمل:
پیشنهاد بر اساس نوع استفاده:
اصول فنی ضروری:
در نهایت، تنظیم ارتفاع اگر بهصورت علمی و اصولی انجام شود، میتواند علاوهبر ارتقای ظاهر خودرو، به بهبود عملکرد فرمانپذیری، پایداری در پیچها و تجربهی سواری نیز کمک کند. اما کوچکترین سهلانگاری در انتخاب قطعات یا روش اجرا، عواقب پرهزینه و خطرناکی در پی خواهد داشت.
برای شرکت در بحث های حوزه تیونینگ و تقویت خودرو در گروه تلگرامی فعال ملکی پارت عضو شوید.
امیدواریم که مقاله به صورت کامل و جامع تمام نیازهای شما را برآورده کند. خوشحال میشویم نظر خود را به با ما به اشتراک بگذارید.
نویسنده:
ملکی پارت
مقالات مرتبط
قدم اول تیونینگ: کیت مکش
3 دقیقه
بررسی دقیق تأثیر سایز فنر لول و کمکفنر بر ارتفاع نهایی خودروهای پرکاربرد خانواده پژو
13 دقیقه
فیلتر اسپرت یا فابریک (کاغذی)
3 دقیقه
ضریب شاتونی و تأثیر آن در طول عمر و شتاب موتور
10 دقیقه
جدیدترین مقالات
بررسی دقیق تأثیر سایز فنر لول و کمکفنر بر ارتفاع نهایی خودروهای پرکاربرد خانواده پژو
13 دقیقه
معرفی موتور های خانواده XU پژو؛ قلب تپنده دههها تولید موفق
17 دقیقه
دریچه گاز نیسان برای پژو؛ مزایا و معایب
9 دقیقه
ضریب شاتونی و تأثیر آن در طول عمر و شتاب موتور
10 دقیقه