17 دقیقه
1404/02/25
موتورهای خانواده XU پژو، که در دهههای مختلف بر روی مدلهای مختلف این برند خودروسازی نصب شدند، نقش مهمی در تحولات صنعتی این برند ایفا کردهاند. خانواده موتورهای XU گروه PSA یک سری از موتورهای احتراق داخلی است که توسط گروه PSA (پژو و سیتروئن) توسعه داده شده و از سال 1981 تا 2001 تولید میشد. این موتورها به خاطر تنوع و عملکرد بالا معروف هستند و در دهههای 1980 و 1990 موتور بسیاری از مدلهای پژو و سیتروئن بودند. ویژگیهای این موتورها و عملکرد آنها باعث شدند که پژو در آن زمان توانایی رقابت با دیگر برندهای معتبر خودرو را داشته باشد. در این مقاله به معرفی این موتورهای کلاسیک، ویژگیهای آنها، کاربردهای مختلف، نقاط قوت و ضعفشان خواهیم پرداخت.
شرکت ایران خودرو موفق به توسعه داخلی موتور XU7 شده است و این موتور در دسته خانواده -xu قرار دارد و در سال های اخیر ایران خودرو این موتور را ارتقا داد. که شاهد افزایش ۱۰ درصدی قدرت، گشتاور و کم شدن سطح آلایندگی به استانداردهای یورو ۵ و کاهش مصرف سوخت در موتور XUP بودیم.

موتورهای XU پژو در اواسط دهه ۱۹۸۰ به بازار معرفی شدند و اولین مدلهای آنها در خودروهای پژو ۲۰۵ و پژو ۴۰۵ بهکار گرفته شدند. این موتورها در ابتدا برای استفاده در خودروهای سواری و اقتصادی طراحی شده بودند، ولی بهسرعت بهعنوان یکی از پایههای اصلی خط تولید پژو شناخته شدند و در خودروهای مختلف برندهای پژو، سیتروئن و دیگر همپیمانان این برند بهکار گرفته شدند. از جمله مهمترین مدلهای این موتور میتوان به XU7، XU9 و مدلهای تقویتشدهتر آنها نظیر XU9 Mi16 اشاره کرد.
در دهههای اخیر، موتورهای XU در بازارهای مختلف همچنان محبوب بودند و بسیاری از خودروهای ایرانی، مانند پژو ۴۰۵، پژو پارس و سمند، از این موتورها استفاده کردهاند. در این راستا، ایران خودرو موفق به توسعه داخلی موتور XU7 شده و بهویژه در چند سال اخیر شاهد ارتقاءهایی مانند موتور XU Plus (XUP) بودهایم.
موتورهای XU از نوع خطی ۴ سیلندر بوده و در دو نوع تک میلسوپاپ بالا (SOHC) و دو میلسوپاپ بالا (DOHC) موجود هستند. این موتورها دارای ۲ یا ۴ سوپاپ در هر سیلندر هستند و از سیستمهای خنکسازی با آب استفاده میکنند. این موتورها عمدتاً برای کاربردهای محرک جلو با موتور عرضی طراحی شدهاند و ویژگی مشخص آنها زاویه ۳۰ درجهای مایل است.
حجم موتور: از ۱.۶ تا ۲.۰ لیتر
قطر پیستون: ۸۳ میلیمتر یا ۸۶ میلیمتر در تمامی مدلهای بنزینی
سرسیلندر: آلومینیومی در تمامی مدلها
ماده بلوک موتور: آلیاژ آلومینیوم ریختگی با لاینرهای سیلندر چدنی قابل جدا شدن.
به جز XU10 که بلوک چدنی با سوراخهای ماشینکاری شده دارد و از این رو در تیونینگ و مسابقات مختلف داخل کشور از محبوبیت بالایی برخوردار است.
موتورهای XU بهدلیل طراحی ساده و با کیفیت خود شناخته میشوند. این موتورها با هدف ارائه عملکرد طولانیمدت و قابل اعتماد طراحی شدند. بسیاری از خودروهای مجهز به این موتورها همچنان پس از طی بیش از ۳۰۰,۰۰۰ کیلومتر بدون مشکل خاصی در حال کارکرد هستند.
موتورهای XU بهدلیل طراحی ساده، هزینههای تعمیر و نگهداری نسبتاً پایینی دارند. قطعات یدکی این موتورها در بسیاری از بازارها در دسترس و ارزان هستند. همچنین در ایران، قطعات یدکی این انجین ها در فروشگاه های لوازم یدکی بهوفور موجود است و دسترسی به تعمیرات خودکار برای مالکان راحتتر است.
مدلهایی چون XU7 با حداکثر قدرت 97 اسب بخار برای استفاده روزمره مناسب هستند و تجربه رانندگی لذتبخشی را برای مالکان فراهم میآورند.
موتورهای XU بهویژه مدلهای XU7 و XU9 دارای مصرف سوخت مناسبی برای زمان خود بودند، با مصرف متوسط ۸.۰ تا ۹.۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر. با این حال، در مقایسه با موتورهای توربوشارژ کوچک یا خودروهای هیبریدی جدیدتر، ممکن است در زمینه مصرف سوخت عقبمانده باشند.
موتورهای XU در ایران ابتدا در خودروهایی مانند پژو ۴۰۵ و پژو پارس بهکار گرفته شدند. در چند سال اخیر، ایران خودرو با توسعه موتورهای داخلی XU، بهویژه موتور XU7 و XU Plus، اقدام به ارتقاء این موتورها کرده است. موتور XU Plus با ظرفیت تولید سالانه 100,000 دستگاه معرفی شد و قرار است در خودروهای پژو پارس، سمند و دیگر خودروهای ایران خودرو نصب شود.
خانواده موتورهای XU به دلیل تنوع بالا و استفاده در انواع مختلفی از خودروهای پژو و سیتروئن شناخته میشود. این موتورها معمولاً در پیکربندی 4 سیلندر خطی و با مشخصات مختلف از جمله حجم موتور، قدرت خروجی، سیستمهای تأمین سوخت و سیستمهای زمانبندی طراحی شدند. در اینجا بررسی دقیقی از جنبههای فنی مهم برخی از مشهورترین مدلهای موتور XU، از جمله XU5 ،XU7 و XU9 آمده است.
حجم موتور: 1.6 لیتر (1580 سیسی)
قدرت خروجی: قدرت خروجی از حدود 75 اسب بخار تا 105 اسب بخار متغیر است که به نوع خودرو و پیکربندی خاص بستگی دارد.
نوع سیستم تأمین سوخت: کاربراتور (مدلهای اولیه) و انژکتور الکترونیکی سوخت (EFI) (مدلهای بعدی)
سیستم زمانبندی: پیکربندی میللنگ بالای یکدست (SOHC).
2سوپاپ در هر سیلندر در مدلهای اولیه که باعث سادگی و قابلیت اطمینان موتور در زمان خود شد.
ویژگیهای دیگر:
حجم موتور: 1.8لیتر (1761 سیسی)
قدرت خروجی: معمولاً بین 100 اسب بخار تا 130 اسب بخار بسته به پیکربندی و مدل متغیر است.
نوع سیستم تأمین سوخت: انژکتور الکترونیکی سوخت (EFI) در بیشتر مدلها که کارایی سوخت و قدرت بهتری نسبت به نسخههای کاربراتوری ارائه میداد.
سیستم زمانبندی: پیکربندی میللنگ بالای یکدست (SOHC) یا میللنگ بالای دودست (DOHC) بسته به نوع موتور.
2 یا 4 سوپاپ در هر سیلندر بسته به اینکه موتور از نوع SOHC یا DOHC باشد. نسخه DOHC باعث بهبود تنفس و توانایی بالاتر در دورهای بالا شد.
ویژگیهای دیگر:
حجم موتور: 1.9 لیتر (1905 سیسی)
قدرت خروجی: معمولاً بین 110 اسب بخار تا 160 اسب بخار که بسته به نسخه متفاوت است. نسخههای با خروجی بالاتر معمولاً با پیکربندی 16 سوپاپ DOHC نصب میشدند.
نوع سیستم تأمین سوخت: انژکتور الکترونیکی سوخت (EFI) که کارایی سوخت بهتری و آلایندگی کمتری نسبت به موتورهای کاربراتوری داشت.
سیستم زمانبندی: پیکربندی میللنگ بالای یکدست (SOHC) در نسخههای اولیه و میللنگ بالای دودست (DOHC) در نسخههای 16 سوپاپ.
2یا 4 سوپاپ در هر سیلندر که نسخه 16 سوپاپ عملکرد بهتر در جریان هوا و خروجی قدرت بالاتری نسبت به نسخههای SOHC داشت.
ویژگیهای دیگر:
* جدول مقایسه کلی XU5 ،XU7 و XU9 (کلیک کنید)
هر یک از انواع موتورهای XU—XU5، XU7و XU9 ویژگیهای خاص خود را ارائه دادند و نیازهای مختلفی را در طیف گستردهای از خودروهای پژو و سیتروئن برآورده کردند. موتورXU5 بهعنوان پایهگذار و موتور سادهتر برای خودروهای کوچکتر شناخته میشود، در حالی که موتورهای XU7 و XU9 قدرت بیشتری، کارایی بهتر و ویژگیهای پیشرفتهتر برای مدلهای میانه و عملکردی فراهم کردند. این موتورها به موفقیت پژو و سیتروئن در دهههای 1980 و 1990 کمک کردند و تأثیر قابل توجهی بر چشمانداز خودرویی گذاشتند.
موتور xu7jpk یک موتور هشت سوپاپ با حجم ۱۷۵۰ سی سی بود که از سیستم الکترونیکی ECU استفاده میکرد. قدرت این موتور ۷۰ کیلووات و حداکثر گشتاور آن ۱۳۸ نیوتن متر در ۲۷۰۰ دور در دقیقه بود.
موتور Xu7jpL3 دارای حجم ۱۷۵۰ سی سی و حداکثر قدرت ۴۰ کیلووات (معادل ۱۰۰ تا ۱۰۱ اسب بخار) و گشتاور ۱۵۰ نیوتن متر در ۳۰۰۰ دور در دقیقه است. سیستم روغن کاری این موتور نسبت به Xu7jpk اندکی اصلاح شده است و ابتدا از ECUهای Sagem SL96 و S۲۰۰۰و سپس ECUهای زیمنس و بوش استفاده کرد.
در واقع در این موتور ضعف تنفسی با سرعت بالا در موتور xu7jpL3 اصلاح میشود و موتور در سرعتهای بالای ۴۰۰۰ به دلیل تنفس ضعیف مانند موتور xu7jpL3 افت گشتاور را تجربه نمیکند.
مان
تــــوموتور Xu10j4(زانتیا): موتور ۲۰۰۰ سیسی با ۱۶ سوپاپ که قویترین موتور خانواده XU محسوب میشود و و بر خلاف بلوکهای Xu7، xu5 و xu9 موتور Xu10 از چدن ساخته شده اند.
موتور XU Plus بهدلیل بهبودهای فنی و کیفی خود، ارتقای سیستم خنککننده و بهبود انتقال قدرت، تغییرات ظاهری و داخلی قابل توجهی را بهوجود آورده است. این موتور با حفظ حجم سیلندرهای خود، قدرت و گشتاور بیشتری را ارائه میدهد و مصرف سوخت آن در حدود ۷.۷ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر در شرایط شهری کاهش یافته است. همچنین موتور XU Plus بهعنوان یک موتور دوگانهسوز، قادر است در شرایط گازسوز عملکرد بهتری داشته باشد.
یکی از عمده تفاوت های موتور XUP و XU7 رایج در ایران استفاده از منیفولد و ریل سوخت و دریچه گاز XUM نسبت به نمونه فابریکی XU7 میباشد که بصورت کاملا آسان و بدون تغییرات این قطعات قابل تامین و نصب روی موتور XU7 میباشد.
مان
تــــوموتورهای خانواده XU با ترکیب عملکرد، قابلیت اطمینان و سادگی خود، قلب بسیاری از خودروهای پژو و سیتروئن را تشکیل میدادند. خودروهایی مانند پژو ۴۰۵، پژو پارس و پژو سمند که همچنان از مزایای موتورهای XU بهرهمند هستند، ترکیبی از مزایا و معایب دارند که بر اساس دوره تولید، طراحی و ویژگیهای فناوریشان متفاوت است.
در نهایت، خودروهای مجهز به خانواده موتورهای XU همچنان به دلیل قابلیت اطمینان و عملکرد خود در بازارهایی که قیمت و دوام در اولویت است، محبوبیت دارند. با این حال، در مقایسه با خودروهای جدیدتر که ویژگیهای پیشرفتهتر و کارآمدتری دارند، دیگر از پیشرفتها عقبماندهاند.
وقتی که خودروهای مجهز به خانواده موتور XU پژو را مقایسه میکنیم، باید چندین جنبه کلیدی را در نظر بگیریم که مستقیماً بر تجربه رانندگی، هزینههای مالکیت و کاربرد کلی آنها تأثیر میگذارد. خودروهایی مانند پژو ۴۰۵، پژو پارس و پژو سمند نمونههای خوبی از خودروهایی هستند که از موتورها و تکنولوژیهای XU بهره میبرند و هرکدام تعادلی متفاوت از عملکرد، کارآیی سوخت، فناوری و قابلیت تعمیر دارند. در اینجا یک بررسی دقیق از این خودروها در این زمینهها آورده شده است:
در نهایت، پژو ۴۰۵ به دلیل عملکرد و دینامیک رانندگی خود، بهویژه نسخه SLX، برجسته است. پژو پارس و پژو سمند گزینههای عملیتر و مقرونبهصرفهتر با عملکرد معقولتر و کارآیی سوخت بهتر هستند و هزینههای نگهداری و تعمیر کمتری دارند. با این حال، هر سه خودرو از نظر قابلیت تعمیر و دسترسی به قطعات در بازارهایی مانند ایران مشابه هستند.
نگهداری از خودرویی که با موتور خانواده موتورهای XU پژو—چه پژو 405، پژو پارس یا پژو سمند—مجهز است، نیاز به توجه ویژه به مراقبت و نگهداری صحیح دارد. این موتورها که به دلیل قابلیت اطمینان و عمر طولانی خود معروف هستند، در صورتی که به درستی نگهداری شوند، میتوانند برای سالها عملکرد خوبی داشته باشند، به ویژه اگر مالکان اقدامات پیشگیرانهای برای افزایش عمر موتور انجام دهند. در اینجا نکات ضروری برای نگهداری از موتور، خرابیهای رایج که باید مراقب آنها باشید برای خودروهای مجهز به موتورهای XU آورده شده است.
شما میتوانید تسمه تایم مناسب خودرو خود را از ملکی پارت خریداری کنید.
مایع خنککننده را هر 2 سال یکبار تعویض کنید یا طبق توصیه سازنده. رادیاتور و شلنگها را برای علائم خرابی یا نشتی بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که ترموستات و پمپ آب به درستی کار میکنند.
مان
تــــومان
تــــوروغن موتور را هر 5,000 تا 7,000 کیلومتر (یا هر 3,000 تا 4,000 مایل) یا طبق توصیه سازنده تعویض کنید. از روغن موتور با کیفیت بالا که با مشخصات خودرو همخوانی دارد استفاده کنید.
مان
تــــواز سوخت با کیفیت عالی طبق توصیه سازنده خودرو استفاده کنید. از پمپهای سوخت با چرخش پایین و کم بازدید پرهیز کنید زیرا ممکن است منجر به آلودگی سوخت شود.
شما میتوانید انژکتور مناسب خودرو خود را از ملکی پارت خریداری کنید.
به علائمی مانند صداهای غیرمعمول، از دست دادن قدرت، لرزش موتور یا دود بیش از حد از اگزوز توجه کنید. در صورت بروز این علائم، آنها را به سرعت بررسی کرده و تعمیر کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
شما میتوانید شمع و وایر مناسب خودرو خود را از ملکی پارت خریداری کنید.
برای حداکثر استفاده از عمر موتورهای XU پژو، نگهداری منظم بسیار ضروری است. مراحل اصلی شامل تعویض منظم روغن، حفظ سیستم خنککننده، تعویض تسمه تایم در فواصل معین و بررسی فیلترهای هوا و سوخت است. با نظارت بر خرابیهای رایج مانند سایش تسمه تایم، مشکلات واشر سر سیلندر و نشت روغن، میتوان از تعمیرات پرهزینه و آسیب به موتور جلوگیری کرد. با نگهداری مناسب، موتورهای XU میتوانند عملکرد قابل اعتمادی برای صدها هزار کیلومتر ارائه دهند. هزینههای تعمیر معمولی نسبتاً مقرونبهصرفه است، که باعث میشود خانواده موتورهای XU یک سرمایهگذاری کمهزینه و بلندمدت با نگهداری صحیح باشد.
خانواده موتورهای XU حضور قابل توجهی در موتوراسپرت، به ویژه در رالی، داشت. نسخه توربوشارژ XU8T موتور پژو ۲۰۵ توربو ۱۶ را تأمین میکرد، که یک رقیب قدرتمند در دوران رالی گروه B بود. علاوه بر این، موتورها XU9J4 و XU10J4 در خودروهای رالی مختلف، از جمله پژو ۳۰۶ ماکسی و پژو ۲۰۶ WRC، استفاده شدند.
· موتور توربوشارژ XU8 (۲.۰ لیتری) در پژو ۲۰۵ T16 به کار رفت، یکی از موفقترین خودروهای رالی دوران خود. این خودرو با موتور توربوشارژ XU8 موفق به کسب چندین عنوان قهرمانی جهانی رالی شد و یکی از نمادینترین خودروها در دوران رالی گروه B بود.
· پژو ۳۰۶ ماکسی، نسخهای از ۳۰۶ طراحی شده برای رالی، از موتور توربوشارژ XU10 (۲.۰ لیتری) استفاده میکرد. پژو ۳۰۶ ماکسی یکی از رقبای اصلی در مسابقات قهرمانی رالی اروپا در دهه 1990 بود.
· پژو ۲۰۶ WRC، یکی از موفقترین خودروهای رالی پژو، از موتور XU10 در نسخه توربوشارژ خود استفاده میکرد که باعث پیروزی در چندین رویداد WRC، از جمله قهرمانیهای سازندگان در سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ شد.
خانواده موتورهای XU در سال ۱۹۹۸ توسط خانواده موتورهای EW/DW PSA جانشین شد. موتورها EW/DW بسیاری از اجزای سری XU را حفظ کردند، اما مواد سبکتر و فناوریهای پیشرفتهای مانند زمانبندی متغیر سوپاپها و تزریق مستقیم ریل مشترک را برای تطابق با استانداردهای جدید آلایندگی و انتظارات عملکردی به کار بردند.
خانواده موتورهای XU پژو همچنان قابل اعتماد، مقرون به صرفه و دائم است، بهویژه برای کسانی که به دنبال خودرویی ساده و آسان برای نگهداری هستند. برای کسانی که به دنبال خودرویی با هزینه کم، کمهزینه در تعمیرات و عملکرد کافی برای رانندگی روزمره هستند، خودروهای مجهز به موتور XU مانند پژو 405 یا پژو پارس (مخصوصا نسخه های دوگانه سوز) همچنان گزینهای مناسب هستند.
با این حال، در زمینه نیازهای رانندگی مدرن، موتورهای XU در مقایسه با مصرف سوخت، استانداردهای زیستمحیطی و تکنولوژی پیشرفته کمی عقبتر هستند. اگر شما به دنبال خودرویی با ویژگیهای ایمنی بهروز، عملکرد پیشرفته و تاثیر کمتر بر محیطزیست هستید، خودرویی مدرن با موتور کارآمدتر احتمالاً گزینه بهتری خواهد بود.
برای علاقهمندان به خودروهای کلاسیک، کسانی که به دنبال تجربه رانندگی قدیمی هستند، یا افرادی که به خودروهای ساده و مستحکم علاقه دارند، موتور XU همچنان گزینه مناسبی است. با این حال، برای خریداران در مناطق با قوانین سختگیرانه آلایندگی یا کسانی که به دنبال آخرین فناوری و عملکرد هستند، خودروهای مجهز به موتور XU ممکن است گزینه مناسبی در دنیای امروز نباشند.
در ملکی پارت بخوانید: مقاله تأثیر سایز سنتر بر اسب بخار و گشتاور در موتور XU7
موتورهای خانواده XU پژو، با وجود گذشت بیش از سه دهه از معرفیشان، همچنان در بازارهایی که این موتورها رایج هستند، جایگاه خاص خود را دارند. این موتورها با ویژگیهایی نظیر دوام بالا، هزینههای تعمیر و نگهداری پایین و عملکرد متعادل، گزینهای مناسب برای کسانی که بهدنبال خودرویی ساده و مقرونبهصرفه هستند، بهشمار میروند. در عین حال، با ارتقاءهایی مانند موتور XU Plus، این موتورها همچنان بهعنوان یکی از گزینههای معتبر در بازارهای خودرویی باقی خواهند ماند.
برای شرکت در بحث های حوزه تیونینگ و تقویت خودرو در گروه تلگرامی فعال ملکی پارت عضو شوید.
امیدواریم که مقاله به صورت کامل و جامع تمام نیازهای شما را برآورده کند. خوشحال میشویم نظر خود را به با ما به اشتراک بگذارید.
نویسنده:
ملکی پارت
مقالات مرتبط
تأثیر سایز سنتر بر اسب بخار و گشتاور در موتور XU7
7 دقیقه
قدم اول تیونینگ: کیت مکش
3 دقیقه
معرفی موتور های خانواده XU پژو؛ قلب تپنده دههها تولید موفق
17 دقیقه
دریچه گاز نیسان برای پژو؛ مزایا و معایب
9 دقیقه
جدیدترین مقالات
بررسی دقیق تأثیر سایز فنر لول و کمکفنر بر ارتفاع نهایی خودروهای پرکاربرد خانواده پژو
13 دقیقه
معرفی موتور های خانواده XU پژو؛ قلب تپنده دههها تولید موفق
17 دقیقه
دریچه گاز نیسان برای پژو؛ مزایا و معایب
9 دقیقه
ضریب شاتونی و تأثیر آن در طول عمر و شتاب موتور
10 دقیقه